ยาคุมฉุกเฉินประกอบด้วยฮอร์โมน progestin เดี่ยว ๆ โดยกลไกการออกฤทธิ์ของยาคุมฉุกเฉิน จะไปรบกวนการตกไข่ ลดการสร้างเมือกและเพิ่มความหนืดของเมือกบริเวณปากมดลูก เพิ่มการบีบตัวของท่อนำไข่ ปากมดลูก ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่พร้อมที่จะฝังตัว แต่ยานี้จะไม่มีผลกับตัวอ่อนที่ฝังตัวอยู่แล้ว ดังนั้นยานี้จึงไม่ใช่ยาทำแท้ง
ผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายอยู่ในรูปแบบแผง 2 เม็ด ได้แก่ Postinor®, Madonna®เป็นต้น แต่ละเม็ดมีตัวยา Levonorgestrel 0.75 กรัมโดย ให้กินเม็ดที่ 1 หลังจากมีเพศสัมพันธ์ไม่เกิน 72 ชั่วโมง จากนั้นอีก 12 ชั่วโมง กินอีก 1 เม็ด หรือกินยา 2 เม็ดครั้งเดียวหลังจากมีเพศสัมพันธ์ไม่เกิน 72 ชั่วโมงก็ได้
หรือกินผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายอยู่ในรูปแบบแผง 1 เม็ด แต่ละเม็ดมีตัวยา Levonorgestrel 1.5 กรัม ครั้งเดียว ได้แก่ Maple® เป็นต้น ไม่ว่าจะกิน 1 เม็ดทุก 12 ชั่วโมง หรือ0.75 กรัม 2 เม็ดครั้งเดียว หรือ 1.5 กรัม 1 เม็ดครั้งเดียว 3 วิธีนี้ให้ผลการคุมกำเนิดไม่แตกต่างกัน ซึ่งยาคุมฉุกเฉินจะลดความเสี่ยงในการตั้งครรภ์ได้ 60-90% ดังนั้น “การกินยาคุมกำเนิดฉุกเฉินจึงไม่ได้หมายความว่าจะไม่ตั้งครรภ์เพียงแต่ลดโอกาสตั้งครรภ์ลงจากเดิม”
อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจจะพบได้หลังจากกินยา ได้แก่ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน เจ็บหน้าอก และทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ อาจจะมาเร็วหรือช้ากว่าปกติได้ ดังนั้นหากมีการอาเจียนหลังจากกินยาไปแล้ว ภายใน 2 ชั่วโมง จำเป็นต้องกินยาเพิ่มอีก 1 เม็ดให้เร็วที่สุด
คำถามน่ารู้
1.หากกินยาไปแล้ว อีก 1-2 วัน หรือ 24 ชม. มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันสามารถกินยาซ้ำได้หรือไม่
ตอบ กินยาซ้ำได้ แต่อาการข้างเคียงจากยาอาจจะเกิดมากขึ้น
2.ห้ามกินยาคุมฉุกเฉินเกินเดือนละ 2 กล่อง จริงหรือไม่
ตอบ ยานี้สามารถกินได้เกินเดือนละ 2 กล่อง แต่จะทำให้เกิดอาการข้างเคียงจากยามากขึ้น และอาจทำให้รอบเดือนผิดปกติ หากมีความจำเป็นต้องใช้ยานี้บ่อย ๆ แนะนำให้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่น ที่มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดมากกว่า เช่น การใช้ถุงยางอนามัย การกินยาคุมกำเนิดทุกวัน เป็นต้น
3.กินยาคุมฉุกเฉินบ่อย ๆ แล้วเป็นหมัน หรือไม่
ตอบ การกินยาคุมฉุกเฉินไม่ได้ทำให้เป็นหมัน
Credit : Facebook : 1663 สายด่วนปรึกษาเอดส์และท้องไม่พร้อม
Credit picture:
1. Background photo created by freepik – www.freepik.com
2. Icon made by https://www.flaticon.com/authors/smashicons from www.flaticon.com
แหล่งอ้างอิง
1.”Family planning” A global handbook for providers 2018 editon. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://fphandbook.org/sites/default/files/global-handbook-2018-full-web.pdf .[14 ม.ค. 2020].
2. 1663 สายด่วนปรึกษาเอดส์และท้องไม่พร้อม.[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก https://www.facebook.com/1663telephonecsg/photos/a.1524460497781212/2113637675530155/?type=3&theater . [14 ม.ค. 2020].
3. ภูริดา เวียนทอง. “ยาเม็ดคุมกำเนิด” การเลือกใช้เภสัชภัณฑ์ เล่มที่ 2 ;2556.p.29-44.
เภสัชกรอิสรีย์นะคะ จบจากคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาแบ่งปันความรู้ด้านสุขภาพและอาหารเสริม หวังว่าจะมีประโยชน์กับทุกคนนะคะ ติดต่องาน : LINE @Bhaewow
E-mail : bhaewow@gmail.com
ติดตามเราได้ที่ : Youtube Bhaewow