เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ แต่หลายคนอาจไม่เคยได้ยินชื่อโรคนี้มาก่อน ลองนึกภาพว่าเยื่อบุที่ควรอยู่ภายในมดลูกเท่านั้น กลับหลงทางไปเจริญเติบโตนอกมดลูก ไม่ว่าจะเป็นที่รังไข่ ท่อนำไข่ หรือแม้แต่อวัยวะในช่องท้อง ส่งผลให้เกิดอาการปวดประจำเดือนรุนแรง ปวดท้องเรื้อรัง และอาจส่งผลต่อการมีบุตรได้ แม้จะเป็นโรคที่ไม่อันตรายถึงชีวิต แต่สามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยอย่างมาก การทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้จึงมีความสำคัญ เพื่อการวินิจฉัยที่รวดเร็วและการรักษาที่เหมาะสม

บทความนี้จะพาคุณไปทำความรู้จักกับโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่อย่างละเอียด ตั้งแต่สาเหตุ อาการ ตลอดจนแนวทางการดูแลตนเองสำหรับผู้ที่มีภาวะนี้

สารบัญบทความ

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ คืออะไร 

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ สาเหตุเกิดจากอะไร

อาการของ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

การรักษา โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

การดูแลสุขภาพสำหรับผู้ที่มีภาวะ เยื่อบุโพรงมดลุกเจริญผิดที่

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ คืออะไร 

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ไม่ใช่มะเร็ง แต่เป็นโรคเรื้อรังที่พบได้บ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ มักเป็นสาเหตุต้นๆที่ได้ทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง ซึ่งเป็นอาการที่หลายคนอาจมองข้าม ทำให้ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมได้ทันเวลา  เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ คือการที่เยื่อบุโพรงมดลูกออกไปเจริญอยู่นอกโพรงมดลูก เช่น บริเวณท่อนำไข่ รังไข่ เยื่อบุช่องท้อง หรืออวัยวะใกล้เคียง เช่น กระเพาะปัสสาวะและลำไส้ใหญ่ และยังสามารถพบได้ตามอวัยวะต่างๆ

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ สาเหตุเกิดจากอะไร

ในปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด และมีหลายทฤษฎีที่ตั้งสันนิษฐานเอาไว้ แต่ยังไม่มีทฤษฎีใดที่สามารถอธิบายการเกิดภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ได้อย่างครอบคลุม แต่จะเราพูดถึงทฤษฎีที่น่าสนใจและเป็นไปได้

มีการกล่าวถึงทฤษฎีการไหลย้อนกลับของฤดู เป็นแนวคิดที่ว่า มีการไหลย้อนกลับของฤดูที่ประกอบด้วยเลือดระดูที่ประกอบด้วยเลือดและเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกผ่านทางปีกมดลูก ไปฝังตัวตามอวัยวะต่างๆในช่องท้อง ทฤษฎีนี้เป็นทฤษฎีที่ได้รับการยอมรับมากที่สุด

ทฤษฎีการฝังตัวโดยตรงของเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูก ทฤษฎีนี้สนับสนุนการไหลย้อนกลับของระดูเข้าไปในช่องท้อง เชื่อว่าเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกสามารถฝังตัวได้บริเวณเนื้อเยื่อต่างๆได้

ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงในระบบภูมิคุ้มกัน ทฤษฎีนี้เป็นอีกทฤษฎีที่สนับสนุนการไหลย้อนกลับของระดูเข้าไปในช่องท้อง เนื่องจากสตรีปกติสามารถกำจัดเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกได้ แต่ในสตรีที่มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่พบการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ รวมถึงเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่มีการหลั่งสารหลบหลีกเซลล์ของภูมิคุ้มกัน

ทฤษฎีด้านพันธุกรรม ยังไม่พบรูปแบบที่ชัดเจน พบว่าผู้หญิงที่มีญาติสายตรงมีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่มีแนวโน้มที่จะเป็นโรครุนแรงกว่ากลุ่มที่ไม่มีประวัติครอบครัว

อาการของ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

อาการของโรคไม่ได้บอกถึงความรุนแรงเสมอไป ในบางคนอาจจะมีอาการมากหรือน้อย ไม่ได้มีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของรอยโรคในช่องท้อง อาการที่มักจะมี ได้แก่

อาการปวด ซึ่งเป็นอาการปวดเรื้อรังเป็นระยะเวลานาน กว่า 6 เดือน ปวดท้องประจำเดือน ปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ ปวดช่วงล่าง ซึ่งตำแหน่งและความรุนแรงของโรคไม่สัมพันธ์กับความรุนแรงของอาการปวด

ภาวะมีบุตรยาก คนที่มีความรุนแรงของโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในระดับปานกลางและรุนแรงมากมักมีความสัมพันธ์กับภาวะมีบุตรยาก แต่ไม่ได้หมายความว่าคนที่เป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่จะมีภาวะมีบุตรยากเสมอไป

และหากมีอาการเหล่านี้ไม่ได้หมายความว่าเป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เสมอไป แนะนำให้พบสูตินารีแพทย์เพื่อยืนยันด้วยการตรวจเท่านั้น

การรักษา โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

การรักษาโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่จะมีตั้งแต่รักษาตามอาการ เช่น หากมีอาการปวดก็จะให้ยาแก้ปวด และรักษาด้วยการให้ยา โดยการให้ยาจะให้ตามระดับความรุนแรงของโรค ตามแนวทางการรักษาในปัจจุบันขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์

การดูแลสุขภาพสำหรับผู้ที่มีภาวะ เยื่อบุโพรงมดลุกเจริญผิดที่

นอกเหนือจากการรักษาด้วยยาาของโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่แล้ว ผู้ที่มีภาวะนี้ควรมีการปรับเปลี่ยนวิถีการใช้ชีวิตด้วยการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การนอน และการจัดการความเครียด

1. การปรับเปลี่ยนอาหาร

• • ลดอาหารที่ก่อให้เกิดการอักเสบ เช่น อาหารแปรรูป น้ำตาล คาเฟอีน แอลกอฮอล์
  • เพิ่มการรับประทานผักและผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง
  • เน้นอาหารที่มีโอเมก้า-3 เช่น ปลาทะเล เมล็ดเจีย เมล็ดแฟลกซ์
  • รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพลำไส้ช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน เช่น โปรไบโอติกส์

2. การออกกำลังกายที่เหมาะสม โดยการออกกำลังกายเป็นประจำ พบว่าช่วยปรับปรุงคุณภาพชีวิตได้อย่างมีนัยสำคัญ

• • เลือกการออกกำลังกายแบบเบาๆ เช่น โยคะ การเดิน ว่ายน้ำ
  • ออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน
  • หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหักโหมในช่วงมีประจำเดือน

3. การจัดการความเครียด

• • ฝึกเทคนิคผ่อนคลาย เช่น การหายใจลึกๆ การทำสมาธิ
  • นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ.

4. การประคบร้อน-เย็น

• • ใช้การประคบร้อนเพื่อบรรเทาอาการปวด

5. การใช้สมุนไพรและอาหารเสริม (ควรปรึกษาแพทย์ก่อน)

• • ขมิ้นชันช่วยลดการอักเสบ
  • วิตามินดี แคลเซียม และแมกนีเซียม

บทส่งท้าย

แม้ว่าสาเหตุที่แท้จริงของโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่การทำความเข้าใจถึงปัจจัยเสี่ยงและกลไกการเกิดโรคจะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถดูแลตนเองได้ดีขึ้น สำหรับผู้ที่มีอาการที่น่าสงสัย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น เพราะการรักษาที่เหมาะสมและทันท่วงทีจะช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนและเพิ่มโอกาสในการมีบุตรในอนาคต อย่างไรก็ตาม การดูแลสุขภาพ การรับประทานอาหารที่เหมาะสม และการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อาจช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคได้ ที่สำคัญคือการไม่ละเลยสัญญาณเตือนจากร่างกาย และพบแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ เพราะการวินิจฉัยที่แม่นยำและการรักษาที่ตรงจุดจะช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นได้

อ้างอิง 

1. เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะแพทย์ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดพิมพ์เมื่อ ต.ค.2565 หน้า 1-21
2. Endometriosis Healthline
3. Complimentary and alternative therapies for endometriosis

bhaewow (เภว๊าว)

เภสัชกรอิสรีย์นะคะ  จบจากคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาแบ่งปันความรู้ด้านสุขภาพและอาหารเสริม หวังว่าจะมีประโยชน์กับทุกคนนะคะ ติดต่องาน : LINE @Bhaewow
E-mail : bhaewow@gmail.com
ติดตามเราได้ที่ : Youtube Bhaewow

www.bhaewow.com/contact-us