สารอาหารช่วยเสริมภูมิคุ้มกันของเราได้ หากเลือกอาหารที่ดีมีประโยชน์ต่อร่างกาย ร่างกายย่อมนำสารอาหารช่วยเสริมภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงลดอาการขณะที่เราป่วยได้อีกด้วย
มาทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน
ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย หมายถึง กลุ่มเซลล์เม็ดเลือดขาว โดยปกติแล้วอวัยวะหรือเนื้อเยื่อที่อยู่ตามส่วนต่างๆของร่างกาย จะมีหลอดเลือดหลอดน้ำเหลืองที่มีเซลล์เม็ดเลือดขาวอยู่ เซลล์เหล่านี้จะคอยป้องกันดักจับและทำลายสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกาย โดยปกติแล้วร่างกายจะรับสิ่งแปลกปลอมได้จากการสัมผัส การกิน และการหายใจ บางคนมีอาการเจ็บป่วยหลังจากได้รับสิ่งปลอกปลอม บางคนไม่มีเนื่องจากการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันของแต่ละคนไม่เหมือนกัน
การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน แบ่งเป็น 2 ลักษณะ แบ่งเป็นแบบไม่จำเพาะและจำเพาะ
1.การต่อต้าน ดักจับ ทำลายสิ่งแปลกปลอมแบบไม่จำเพาะ เช่น ช่องคลอดมีภาวะเป็นกรดเพื่อป้องกันการติดเชื้อ หูมีขี้หูไว้ดักจับแมลงหรือสิ่งแปลกปลอม น้ำตาหรือน้ำลายที่มีสภาวะเป็นกรด-ด่าง ทำให้เชื้อโรคไม่สามารถเจริญเติบโตได้ การทำงานของกลุ่มเซลล์เม็ดเลือดขาวบางชนิด ( Macrophage, Dendritic cell, Neutrophil, Natural killer cell ) ที่กินสิ่งแปลกปลอมพร้อมกับสลายตัวเองเป็นกระบวนการทำลายเชื้อโรคที่ทำให้เกิดหนองหรือเรียกว่าเกิดการอักเสบ ซึ่งระบบภูมิคุ้มกันลักษณะนี้สามารถเปลี่ยนแปลงไปตามอายุ ฮอร์โมน ความสมบูรณ์ของร่างกายของแต่ละคน
2.การต่อต้าน ดักจับ ทำลายสิ่งแปลกปลอมแบบจำเพาะ เมื่อสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย ร่างกายอาจจะเคยรู้จักมาก่อน หรืออาจจะเคยเข้ามาในร่างกายและถูกกำจัดแบบไม่จำเพาะมาก่อน ทำให้ร่างกายสร้างตัวจับกับสิ่งแปลกปลอมนั้นแล้วกระตุ้นเซลล์เม็ดเลือดขาว เซลล์บี (B cell) และ เซลล์ที (T cell) ให้จับกับสิ่งแปลกปลอมแบบจำเพาะ บางส่วนของเซลล์บี (B cell) และเซลล์ที (T cell) แบ่งไปเป็นเซลล์ความจำเพื่อจำสิ่งแปลกปลอมนั้น บางส่วนของเซลล์บี (B cell) แบ่งตัวไปเป็นเซลล์พลาสม่า (Plasma cell) เพื่อสร้างตัวจับ (antibody) มาทำลายสิ่งแปลกปลอมนั้น บางส่วนของเซลล์ที (T cell) ทำลายสิ่งแปลกปลอม และกระตุ้นการทำงานของเซลล์เม็เลือดขาว
อาหารที่ส่งผลต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
ในปัจจุบันได้มีการระบาดของเชื้อไวรัส นอกจากจะดูแลร่างกายให้อบอุ่น ใส่หน้ากากอนามัยและล้างมือบ่อยๆแล้ว เราก็ควรกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพช่วยทำให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้ตามปกติ สารอาหารช่วยเสริมภูมิคุ้มกันได้แก่
1.ผักและผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง เช่น ส้ม มะนาว ฝรั่ง มะขามป้อม สตรอเบอรี่ พริกหวาน มะเขือเทศ บร็อคโคลี ดอกกะหล่ำ ผักคะน้า เป็นต้น วิตามินซีเป็นวิตามินที่ละลายน้ำไม่สะสมอยู่ในร่างกายเป็นเวลานาน ดังนั้นเราจึงสามารถพบได้ในอาหารที่เรารับประทานและสามารถรับประทานได้ทุกวัน ตัววิตามินซีสำคัญกับระบบภูมิคุ้มกันเนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการในการสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาว มีรายงานว่าวิตามินซีทำให้ระยะเวลาของอาการหวัดสั้นลงได้อีกด้วย
2.ผักผลไม้ที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ช็อคโกแลค ผักเคล ผักโขม สตรอเบอรี่ ถั่วลันเตา เป็นต้น สามารถพบได้ในอาหารที่เรารับประทาน นอกจากจะช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันแล้วยังช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจและมะเร็งได้อีกด้วย
3.แร่ธาตุจากถั่วและกรดไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก เมล็ดฝักทอง อัลมอนด์ อะโวคาโด ปลาแซลมอน เมล็ดแฟลกซ์ แมคคาเดเมีย เป็นต้น ตัวกรดไขมันยังช่วยเพิ่มการดูดซึมของวิตามินอีซึ่งมีส่วนช่วยให้ภูมิคุ้มกันแข็งแรง และซิลิเนียมเป็นแร่ธาตุที่มักพบในถั่วต่างๆมีส่วยช่วยรักษาระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
4.เครื่องเทศ เช่น กระเทียม ขิง ขมิ้น เป็นต้น นอกจากจะกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันแล้ว กระเทียมยังมีสารสำคัญที่ชื่อว่าอัลลิซิน เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ขิงมีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบ ลดอาการคลื่นไส้ ขับลม และขมิ้นชันมีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้อีกด้วย
5.อาหารที่มีโปรไบโอติก เช่น โยเกิร์ต นมเปรี้ยว นัตโตะ ชีส กิมจิ เป็นต้น เป็นกลุ่มอาหารมีจุลินทรีย์ตัวดีช่วยทำให้เชื้อประจำถิ่นในร่างกายบริเวณผิวหนัง ลำไส้ ช่องคลอด ทำงานได้โดยปกติ นอกจากนี้แล้วโยเกิร์ตยังมีวิตามินดีมีส่วนช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันด้วย
ความเร่งรีบในการดำเนินชีวิตในปัจจุบันส่งผลทำให้เรารับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายลดลง ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ไม่ดีพอ นอกจากจะเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายแล้วยังควรออกกำลังกาย ดื่มน้ำมากๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ พฤติกรรมเหล่านี้ล้วนมีส่วนช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ดีขึ้น อาหารเสริมบางชนิดสามารถกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันได้บางส่วนเช่นกัน ซึ่งเหมาะกับคนที่มีข้อจำกัดในการควบคุมอาหาร อย่างไรก็ตามหากมีการติดเชื้อบ่อยควรรีบปรึกแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุที่แน่ชัด หวังว่าบทความนี้จะมีประโยชน์ ฝากติดตามบทความต่อไปด้วยนะคะ
Reference:
1.ระบบภูมิคุ้มกัน https://www.scimath.org/article-biology/item/11611-2020-06-05-09-38-52
2.ระบบภูมิคุ้มกัน https://ngthai.com/science/33089/immune-system/
3.Iddir M, Brito A, Bohn T, et al. “Strengthening the Immune System and Reducing Inflammation and Oxidative Stress Through Diet and Nutrition: Considerations During the COVID-19 Crisis.” Nutrients. May 27, 2020. DOI: 10.3390/nu12061562.
เภสัชกรอิสรีย์นะคะ จบจากคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาแบ่งปันความรู้ด้านสุขภาพและอาหารเสริม หวังว่าจะมีประโยชน์กับทุกคนนะคะ ติดต่องาน : LINE @Bhaewow
E-mail : bhaewow@gmail.com
ติดตามเราได้ที่ : Youtube Bhaewow
