โปรไบโอติกกับตกขาว เกี่ยวข้องกันอย่างไร ช่วยลดอาการตกขาวได้จริงหรือไม่ โปรไบโอติกได้กลายเป็นตัวช่วยสำคัญในการดูแลสุขภาพช่องคลอดอย่างมีประสิทธิภาพ สำหรับผู้หญิงที่ประสบปัญหาตกขาวซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต การใช้โปรไบโอติกอาจช่วยฟื้นฟูและรักษาสมดุลของแบคทีเรียดีในช่องคลอดได้อย่างธรรมชาติ ด้วยประโยชน์ที่หลากหลาย โปรไบโอติกจึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับการดูแลสุขภาพช่องคลอดในปัจจุบัน

สารบัญบทความ

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับ ตกขาว ว่าคืออะไร

โปรไบโอติกคืออะไร

ประโยชน์ของโปรไบโอติก

โปรไบโอติกกับตกขาว ช่วยได้อย่างไร

การเลือกผลิตภัณฑ์ โปรไบโอติกส์กับตกขาว

ข้อควรระวังในการใช้ โปรไบโอติกกับตกขาว

บทส่งท้าย โปรไบโอติกกับตกขาว

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับ ตกขาว ว่าคืออะไร

ตกขาวคือ

ของเหลวที่ออกมาจากช่องคลอดไม่ใช่เลือด อาจจะมีสีขาว สีเหลือง สีเขียว สีเขียวอมเทา หรือสีอื่นๆ จะแบ่งเป็นตกขาวที่ปกติกับตกขาวที่ผิดปกติ ตกขาวที่ปกติมักจะมีสีขาวหรือสีใส ไม่มีกลิ่น เป็นของเหลวที่ออกมา ไม่มีอาการคัน ไม่เจ็บ ไม่มีอาการแสบแดงร่วมด้วย

ตกขาวที่ผิดปกติ

จะมีลักษณะของสีกลิ่น และอาการขึ้นอยู่กับเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรคที่เกิดขึ้น โดยที่พบได้บ่อยจะมักจะเป็นตกขาวจากเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย และเชื้อปรสิต

ตกขาวจากเชื้อรา

อาการตกขาวสีขาวหรือขาวเหลือง เนื้อหยาบ ไม่มีกลิ่น ผิวหนังบริเวณนั้นอาจมีสีที่เปลี่ยนไป มีอาการคัน แสบ แดง ลอก และมีอาการมากขึ้น 1 สัปดาห์ก่อนมีประจำเดือนละทุเลาลงหลังประจำเดือนมาแล้ว สาเหตุมักเกิดจากเชื้อราตระกูลแคนดิดา โดยปกติเชื้อราแคนดิดาเป็นเชื้อประจำถิ่นอาศัยอยู่บนร่างกายประมาณร้อยละ 25 สามารถพบได้บริเวณ ช่องคลอด ลำไส้ และช่องปาก เมื่อร่างกายเสียสมดุลของจุลินทรีย์ในช่องคลอด เช่น การได้รับยาปฏิชีวนะ หรือมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่น เป็นเบาหวาน ตั้งครรภ์ การใช้ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเอสโตรเจนสูง เป็นต้น หรือการใส่ชุดที่รัดแน่นทำให้เกิดความชื้นและระบายอากาศได้ไม่ดี ทำให้เชื้อแคนดิดาเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้เกิดตกขาวที่ผิดปกติได้

ตกขาวจากเชื้อแบคทีเรีย

อาการตกขาวสีขาวเทา มีกลิ่นอับ หรือคาวปลา มีกลิ่นรุนแรงหลังร่วมเพศ มีอาการคันเล็กน้อย และพบลักษณะเป็นฟองได้ในบางคน สาเหตุมักเกิดจากแบคทีเรียที่ไม่ใช้ออกซิเจน ซึ่งสาเหตุอาจจะเกี่ยวข้องกับการที่ช่องคลอดในภาวะปกติที่มีความเป็นกรดอ่อนๆ มีการเปลี่ยนสภาวะเป็นด่าง ซึ่งสาเหตุที่แท้จริงของการเปลี่ยนแปลงนี้ยังไม่ทราบแน่ชัด อาจจะเกี่ยวข้องกับการมีเพศสัมพันธ์ หรือการสวนล้างช่องคลอด

ตกขาวจากเชื้อปรสิต

อาการตกขาวมีกลิ่นเหม็น ปริมาณมาก รู้สึกชื้นและระคายเคืองบริเวณปากช่องคลอด อาจพบอาการคันปากช่องคลอด และอาจพบอาการตกขาวมีฟอง ซึ่งคล้ายกับการติดเชื้อแบคทีเรีย ดังนั้นแนะนำให้พบแพทย์เพื่อยืนยันสาเหตุที่ชัดเจน สาเหตุเกิดจากเชื้อปรสิตชนิดที่ไม่ใช้ออกซิเจน โดยเชื้อนี้จะอาศัยอยู่ในช่องคลอด ปากมดลูก กระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ ติดต่อจากการมีเพศสัมพันธ์และมีระยะฟักตัวประมาณ 4-28 วัน

โปรไบโอติกคืออะไร

โปรไบโอติกเป็นจุลินทรีย์ที่ดีที่ให้ประโยชน์ต่อร่างกาย และให้ประโยชน์ต่อจุลินทรีย์ประจำถิ่นในร่างกายโดยเฉพาะลำไส้และระบบทางเดินอาหาร ช่วยสร้างสมดุลให้จุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ มักพบในอาหารที่เรารับประทานอยู่แล้ว เช่น กิมจิ นัตโตะ โยเกริต ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารโปรไบโอติก และในผลิตภัณฑ์อาหารที่มีโปรไบโอติกจะมีฉลากกำกับไว้ จุลินทรีย์ส่วนใหญ่เป็น ตระกูลแลคโตบาซิลลัส (Lactobacillus) บิฟิโดแบคทีเรียม (Bifidocacterium) บาซิลลัส (ฺBacillus) เอ็นเทอโรค็อกคัส (Enterococcus)  สแตปฟิโลคอคคัส (Stapylococcus) โพรพิโอนิแบคทีเรียม (Probionibacterium) และยีสสายพันธุ์แซคคาโรไมซีส โบลาร์ดี (Saccharomyces boulardii)

อ่านบทความเพิ่มเติมเกี่ยวกับ โปรไบโอติกคืออะไร ที่นี่

ประโยชน์ของโปรไบโอติก

โปรไบโอติกจะไปกระตุ้นให้จุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ทำงานได้ดีขึ้น กระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน  ส่งเสริมให้ผนังลำไส้แข็งแรง ลดการยืดเกาะของจุลินทรีย์ก่อโรค สร้างความสมดุลระหว่างจุลินทรีย์ที่ดีและจุลินทรีย์ก่อโรคในลำไส้ ลดการเพิ่มจำนวนของเชื้อโรค ลดการเคลื่อนที่ของเชื้อโรค เข้าสู่ส่วนอื่นของร่างกาย และลดการแพร่กระจายของเชื้อก่อโรคได้

กลไกของโปรไบโอติกในการส่งเสริมการทำงานของเชื้อจุลินทรีย์ที่ดี

1.สร้างสภาวะกรดแลคติกในลำไส้ ทำให้จุลินทรีย์ก่อโรคไม่สามารถอยู่ได้

2.แย่งสารอาหารและยึดเกาะกับจุลินทรีย์ก่อโรค ทำให้จุลินทรีย์ก่อโรคไม่สามารถเจริญเติบโตได้

3.เป็นอาหารให้เชื้อจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้

4.ปรับสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน ผ่านการสื่อสารผ่านตัวรับบนเซลล์เยื่อบุผนังลำไส้

5.สร้างเอนไซม์ที่ส่งผลต่อการสร้างเยื่อเมือกในลำไส้ เพื่อรักษาการทำหน้าที่ของเนื้อเยื่อปกป้อง

6.กระตุ้นการทำงานของสารสื่อประสาท รักษาสมดุลของการทำงานของระบบประสาท ดูกลไกของ โปรไบโอติกกับภาวะซึมเศร้า ที่นี่

7.ปรับการทำงานและปรับการตอบสนองต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไม่ให้ไวเกินไป ทำให้ช่วยลดการอักเสบ

โปรไบโอติกกับตกขาว ช่วยได้อย่างไร

จากประโยชน์ของโปรไบโอติกที่กล่างข้างต้น อาจเป็นเหตุผลที่หลายคนเชื่อมโยงระหว่างโปรไบโอติกกับอาการตกขาวได้แก่

1.สร้างภูมิคุ้มกัน ช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ดีขึ้น จึงอาจมีส่วนช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายช่วยจัดการกับเชื้อก่อโรคได้ดีขึ้น

2.ฟื้นฟูสมดุลจุลินทรีย์ โปรไบโอติกตระกูลแลคโตบาซิลลัส ช่วยสร้างสภาวะกรดแลคติกทำให้ช่องคลอดมีค่าความเป็นกรด-ด่างอยู่ในสภาวะปกติ 3.5-4.5 ทำให้จุลินทรีย์ก่อโรคไม่สามารถอยู่ได้

3.ป้องกันการติดเชื้อซ้ำ การรับประทานโปรไบโอติกอย่างสม่ำเสมอช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับจุลินทรีย์ประจำถิ่น อาจช่วยลดโอกาสการกลับมาติดเชื้อซ้ำ

โดยทั่วไปแล้วจุลินทรีย์ประจำถิ่นในช่องคลอดของผู้หญิงจะเป็นสายพันธุ์ แลคโตบาซิลลัส คริสปาตัส (Lactobacillus crispatus) และแลคโตบาซิลลัส อินเนอร์ (Lactobacillus iners) แต่โปรไบโอติกในผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่มีสายพันธุ์อื่นที่มักพบได้บ่อยในลำไส้มากกว่า เช่น สายพันธุ์แลคโตบาซิลลัส แรมโนซัส และแลคโตบาซิลลัส แอซิโดฟิลัส เป็นต้น ดังนั้นแนะนำให้มองหาผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของโปรไบโอติกที่พบได้บ่อยบริเวณช่องคลอดในผลิตภัณฑ์ที่ต้องการรับประทาน และเนื่องจากไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัดถึงกลไกในการที่โปรไบโอติกจะเข้าถึงช่องคลอด แต่มีผู้หญิงหลายคนได้รับประโยชน์จากการรับประทานโปรไบโอติก ดังนั้นโปรไบโอติกจึงเป็นตัวเลือกเสริมเพิ่มจากการรักษาหลักในปัจจุบัน

การเลือกผลิตภัณฑ์ โปรไบโอติกกับตกขาว

1.เลือกสายพันธุ์ที่เหมาะสม มีส่วนผสมของโปรไบโอติกที่พบได้บ่อยในช่องคลอด เช่น สายพันธุ์ แลคโตบาซิลลัส คริสปาตัส (Lactobacillus crispatus) และแลคโตบาซิลลัส อินเนอร์ (Lactobacillus iners) เป็นต้น หรือเลือกโปรไบโอติกที่ดูเหมือนจะมีประโยชน์ในการศึกษาคือ ตัวที่มี

• แลคโตบาซิลลัส แรมโนซัส (Lactobacillus rhamnosus GR-1)
• แลคโตบาซิลลัส เรอูทีรี (Lactobacillus reuteri RC-14)
• แลคโตบาซิลลัส แอซิโดฟิลัส(Lactobacillus acidophilus)

2.ตรวจสอบสายพันธุ์ หากต้องการรับประทานโปรไบโอติกส์ให้ตรวจสอบสายพันธุ์ที่ขึ้นทะเบียนอาหารและยาแห่งประเทศไทย

3.แหล่งผลิตที่ได้รับมาตราฐานสากล และขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์อย่างถูกต้องในประเทศไทย

4.เลือกปริมาณจุลินทรีย์ที่เหมาะสม ควรมีปริมาณ 1-10 พันล้านโคโลนี (CFU) ต่อวัน

5.เลือกรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม รับประทานง่าย พกพาสะดวก เช่น รูปแบบผงชง เม็ด แคปซูล เป็นต้น

ข้อควรระวังในการใช้ โปรไบโอติกกับตกขาว

สำหรับคนที่มีโรคประจำตัว แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนรับประทานอาหารเสริมทุกชนิด

1. คนที่ไม่แนะนำให้รับประทานโปรไบโอติก ได้แก่ ได้รับยากดภูมิ เม็ดเลือดขาวต่ำ เป็นมะเร็งมีโรคประจำตัว
2. สำหรับการใช้โปรไบโอติกส์เพื่อแก้ปัญหาตกขาว ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อเลือกสายพันธุ์และปริมาณที่เหมาะสม รวมถึงพิจารณาร่วมกับการรักษาตามสาเหตุของตกขาวด้วย
3. การรับประทานโปรไบโอติก โดยไม่ได้มีการปรับพฤติกรรมด้านอื่นอาจจะไม่ได้ก่อให้เกิดทางด้านสุขภาพเท่าที่ควร

บทส่งท้าย โปรไบโอติกกับตกขาว

โปรไบโอติกเป็นทางเลือกที่น่าสนใจในการดูแลสุขภาพช่องคลอดสำหรับผู้หญิงที่ประสบปัญหาตกขาว โดยมีกลไกสำคัญในการฟื้นฟูสมดุลแบคทีเรียดี ลดการอักเสบ และต่อต้านเชื้อโรค การเลือกใช้โปรไบโอติกที่มีสายพันธุ์เหมาะสม โดยเฉพาะตระกูลแลคโตบาซิลลัส จะช่วยปรับสภาพแวดล้อมในช่องคลอดให้มีความเป็นกรดที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรค นอกจากนี้การรับประทานโปรไบโอติกอย่างสม่ำเสมอยังเป็นการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันเฉพาะที่ ช่วยป้องกันการติดเชื้อซ้ำของปัญหาตกขาว ถึงแม้ว่าจะยังไม่มีการศึกษาที่ชัดเจนเกี่ยวกับกลไกในการที่โปรไบโอติกที่จะเข้าไปในช่องคลอด แต่มีผู้หญิงหลายคนที่ได้รับประโยชน์จากการรับประทานโปรไบโอติก พบว่าอาการดีขึ้นได้เร็วขึ้นเมื่อได้รับร่วมกับการรักษาหลัก จึงอาจจะต้องใช้โปรไบโอติกเป็นตัวเสริมการรักษาเท่านั้น ทั้งนี้ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและปรึกษาแพทย์เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายของแต่ละบุคคล เพื่อให้ได้ประสิทธิผลสูงสุดในการดูแลสุขภาพช่องคลอด สำหรับคนที่มีโรคประจำตัวแนะนำให้ปรึกษาแพทย์ทุกครั้งก่อนรับประทานอาหารเสริมทุกชนิด และเพื่อสุขภาพที่ดีควรเลือกรับประทานอาหารรสอ่อน ปรุงน้อย พักผ่อนให้เพียงพอ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ฝากติดตามบทความต่างๆใน Bhaewow.com ด้วยนะคะ

อ้างอิง

1. ภาวะตกขาว Vaginal discharge
2. The role of probiotics in vaginal health
3. โพรไบโอติกกับระบบภูมิคุ้มกัน
4. Should you use probiotics for your vagina
5. ทั้งจำทั้งปรับ ตอนโปรไบโอติก รามาชาแนล

bhaewow (เภว๊าว)

เภสัชกรอิสรีย์นะคะ  จบจากคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาแบ่งปันความรู้ด้านสุขภาพและอาหารเสริม หวังว่าจะมีประโยชน์กับทุกคนนะคะ ติดต่องาน : LINE @Bhaewow
E-mail : bhaewow@gmail.com
ติดตามเราได้ที่ : Youtube Bhaewow

www.bhaewow.com/contact-us