ลูกท้องผูก เป็นปัญหาที่สร้างความกังวลใจให้กับผู้ปกครอง และมักพบได้บ่อย การขับถ่ายเป็นเรื่องสำคัญต่อสุขภาพของเด็ก ภาวะท้องผูกหรือลูกอึยากนี้ส่งผลกระทบต่อความสุขและคุณภาพชีวิตของทั้งเด็กและครอบครัวสาเหตุของอาการท้องผูกมีหลากหลาย ตั้งแต่การรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม การขาดน้ำ การเปลี่ยนแปลงของชีวิตประจำวัน ไปจนถึงปัจจัยทางจิตใจ ซึ่งแต่ละสาเหตุล้วนส่งผลกระทบต่อระบบการย่อยอาหารและการขับถ่ายของเด็ก บทความนี้จะพาคุณผู้ปกครองไปรู้จักกับตัวช่วยท้องผูกและทำความเข้าใจถึงแนวทางการดูแลเด็กที่มีปัญหาลูกท้องผูกอย่างครอบคลุม เพื่อช่วยให้ลูกของคุณมีระบบขับถ่ายที่ปกติ สุขภาพดี และมีความสุข

สารบัญบทความ

รีวิว 5 อาหารเสริมตัวช่วยสำหรับลูกท้องผูก

อาการแบบไหนที่เรียกว่าลูกท้องผูก

เจาะลึกสาเหตุปัญหาท้องผูกในเด็ก

ป้องกันลดอาการลูกท้องผูกอย่างไร

อาหารสำหรับ ลูกท้องผูกที่ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

อาหารเสริมสำหรับลูกท้องผูก ใช้อย่างไรถึงปลอดภัย

บทส่งท้าย

รีวิว 5 อาหารเสริมตัวช่วยสำหรับลูกท้องผูก

1.มามารีน โปรไฟเบอร์ Mamarine PROFIBER สำหรับ ลูกท้องผูก

ใยอาหารสำหรับเด็ก ท้องผูก ถ่ายยาก ช่วยให้การขับถ่ายดีขึ้น ท้องไม่ผูก ปรับสมดุลทางเดินอาหาร ใส่ในน้ำดื่ม สามารถผสมในเครื่องดื่ม เช่น นม น้ำผลไม้ โยเกิร์ต หรืออาหารที่อ่อนนุ่มไฟเบอร์สูง รสจืด ไม่มีน้ำตาลเด็ก 6 เดือนขึ้นไปสามารถทานได้ ประกอบด้วย พาร์เชียลลี่ ไฮโดรไลซ์ กัวร์ กัม (Partially Hydrolyzed Guar Gum (PHGG)) ใยอาหารธรรมชาติจากประเทศญี่ปุ่น ผลิตจากถั่ว Guar Bean ละลายได้ง่ายในน้ำ ไม่มีสี กลิ่นและรส ไม่ข้นหนืด ไม่พองตัว มีคุณสมบัติเป็นพรีไบโอติกส์ และบิฟิโดแบคทีเรียม เบรเว (Bifidobacterium Breve) โปรไบโอติกส์นำเข้าจากญี่ปุ่น เป็นจุลินทรีย์ชนิดดีที่พบในลำไส้ของทารกที่ดื่มนมแม่ บรรเทาอาการแพ้แลคโตสและโรคภูมิแพ้ ช่วยปรับสมดุลจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ บรรเทาอาการท้องผูกและท้องเสีย ไม่ทำให้เกิดอาการท้องอืด

เลขทะเบียนจดแจ้งอาหารและยา 73-1-00154-5-0156

2.ไฟเบอร์เมท คิดดี้ Fiber Mate Kiddy สำหรับ ลูกท้องผูก

เพิ่มกากใยในระบบทางเดินอาหารเด็ก ไฟเบอร์ละลายน้ำสำหรับเด็ก ที่ประกอบไปด้วย พาร์เชียลลี่ ไฮโดรไลซ์ กัวร์ กัม (Partially Hydrolyzed Guar Gum (PHGG)) ใยอาหารพรีไบโอติก สกัดจากเมล็ดของต้นกัวร์ Guar Plant (Cyamosis tetragonolobusL. Taub.) จัดเป็นพืชตระกูลถั่วจากประเทศญี่ปุ่นทีผ่านกระบวนการไบโอเทคโนโลยี Enzymatics Hydrolysis เพื่อให้ได้ไฟเบอร์ชนิดผงที่ผสมแล้วจะมีความข้นหนืดต่ำ แตกต่างจากไฟเบอร์แบบเดิมๆ ทีมักข้นหนืดและพองตัวเป็นวุ้น เส้นใยอาหารพรีไบโอติกจากธรรมชาติ 100% ซึ่งเป็นแหล่งอาหารที่เป็นประโยชน์กับจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ ช่วยเพิ่มกากใยในระบบทางเดินอาหาร ช่วยให้การขับถ่ายเป็นธรรมชาติ ละลายได้ในน้ำ 100 % ทานได้ง่าย ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่มีรสชาติ เหมาะกับเด็กที่มีอาการท้องผูกจากการเปลี่ยนนม หรือเด็กที่ไม่ชอบรับประทานผักหรือทานผักน้อย

เลขทะเบียนจดแจ้งอาหารและยา 13-1-10649-1-0061

3.บัดดี้ ไฟเบอร์ Buddy Fiber สำหรับ ลูกท้องผูก

ไฟเบอร์เด็ก เด็กท้องผูก ถ่ายยาก ไม่กินผัก พรีไบโอติกส์ 3 ชนิด ที่เหมาะสมกับจุลินทรีย์แต่ละสายพันธ์ในลำไส้ ฟรุคโตโอลิโกแซคคาไรด์ (Fructo Oligosaccharide (FOS)) ช่วยให้จุลินทรีย์ชนิดดีแข็งแรง ลดความเสี่ยงติดเชื้อในลำไส้ กาแลคโตโอลิโกแซคคาไรด์ (Galacto-oligosaccharides (GOS)) สกัดจากนมแพะ ช่วยทำให้อึนุ่ม ลดอาการปวดเกร็ง ขณะขับถ่าย อินูลิน (Inulin) สกัดจากรากชิโครี่ที่มีใบอาหารสูง ป้องกันการเกิดโรคทางเดินอาหาร กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน

เลขทะเบียนจดแจ้งอาหารและยา 13-2-02262-5-0184

4.อินโฟว์ไลฟ์ ไฟเบอร์ อิมมูพลัส Infolife fiber immuplus สำหรับ ลูกท้องผูก

ไฟเบอร์เด็กท้องผูก ช่วยขับถ่าย มีส่วนประกอบของพรีไบโอติกส์ที่ผลิตด้วยเทคโนโลยีเฉพาะจนได้ใยอาหารจากธรรมชาติที่ละลายได้ง่ายได้ทั้งในน้ำร้อนหรือเย็น ฟรุคโตโอลิโกแซคคาไรด์ (Fructo Oligosaccharide (FOS)) ใยอาหารพรีไบโอติกจากธรรมชาติ และอินนูลิน ซึ่งเป็นใยอาหารของจุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้ ยีสเบต้ากลูแคน ช่วยเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยลดความรุนแรงหากมีการติดเชื้อท้องเสียในเด็ก และวิตามินบีรวมช่วยเสริมให้ร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่มีรส ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ไม่ข้นหนืด ไม่พองตัว ช่วยแก้ ปัญหาท้องผูกของลูกน้อย ช่วยให้อุจจาระนิ่ม และขับถ่ายได้ง่าย

เลขทะเบียนจดแจ้งอาหารและยา 13-2-02262-5-0290

5.ไอแอม โพรไบโอติก ซินไบโอติก Bebesolution I AM PROBIOTICS สำหรับ ลูกท้องผูก

โปรไบโอติกส์จุลินทรีย์มีชีวิต หนึ่งหมื่นล้านตัวต่อซอง มีส่วนผสมที่สำคัญเพื่อการเจริญเติบโตที่ดีของเด็กๆ เช่น ใยอาหารจากหัวชิโครี่ กาแลตโตโอลิโกแซคคาไรท์ ฟรุคโตโอลิโกแซคคาไรด์ สังกะสี มิลล์แคลเซียมและมีส่วนประกอบของโปรไบโอติกส์อีก 4 สายพันธุ์ Lactobacillus paracasei, Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium lactis ช่วยทำให้จุลินทรีย์ที่ดีในลำไส้เกิดความสมดุล และเสริมภูมิคุ้มกันด้วยสังกะสี ส่งผลให้ระบบขับถ่ายดีขึ้น 

เลขทะเบียนจดแจ้งอาหารและยา 10-3-16960-5-001

อาการแบบไหนที่เรียกว่าลูกท้องผูก

อาการท้องผูกในเด็กอาจจะมีหลายลักษณะอาการคุณพ่อคุณแม่อาจจะต้องมั่นสังเกต เด็กมักจะมีอาการใดอาการหนึ่งดังต่อไปนี้ 

1.การที่ลูกอุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์

2.อุจจาระมีขนาดใหญ่และแข็ง

3.อุจจาระมีลักษณะเป็นเม็ดเล็กๆ คล้ายกับอุจจาระของกระต่าย

4.ลูกรู้สึกเจ็บขณะขับถ่าย

5.ลูกมีเลือดออกระหว่างขับถ่ายเนื่องจากการที่มีอุจจาระใหญ่และแข็ง

6.ลูกเบื่ออาหาร มีอาการปวดท้องและดีขึ้นเมื่อได้ขับถ่าย

หากเด็กที่มีอายุมากกว่า 1 ขวบขึ้นไป อาจจะมีอุจจาะระเล็ดจากน้ำอุจจาระเปื้อนกางเกงเนื่องจากอุจจาระในส่วนที่เป็นน้ำไหลออกมารอบๆอุจจาระที่มีลักษณะแข็ง

เจาะลึกสาเหตุปัญหาท้องผูกในเด็ก

ลูกท้องผูก สาเหตุของปัญหาในเด็กค่อนข้างมีความซับซ้อนและเชื่อมโยงกับปัจจัยหลายประการ เราสามารถแบ่งสาเหตุออกเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ได้ดังนี้

1. สาเหตุทางโภชนาการ

การรับประทานอาหารที่ไม่ถูกตามหลักโภชนาการ ทำให้ขาดความสมดุลในการรับประทานอาหาร เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เด็กเกิดท้องผูกโดยเฉพาะอย่างยิ่ง

– การรับประทานอาหารที่มีเส้นใยต่ำ 

– การดื่มน้ำไม่เพียงพอ

– การบริโภคอาหารแปรรูปและอาหารจานด่วนมากเกินไป

– รับประทานผักผลไม้ต่อวันไม่เพียงพอ ทำให้ขาดใยอาหารที่ช่วยในการขับถ่าย

2. สาเหตุทางพฤติกรรม

พฤติกรรมการขับถ่ายที่ผิดปกติ ส่งผลกระทบโดยตรงต่อระบบขับถ่าย เช่น

– ความวิตกกังวลหรือความเครียดเกี่ยวกับการขับถ่าย เช่น การขับถ่ายที่มีอุจจาระแข็งแล้วรู้สึกเจ็บ ทำให้กังวลในการขับถ่ายครั้งถัดไป ส่งผลให้เด็กกลั้นอุจจาระเป็นประจำ

– การเปลี่ยนแปลงของกิจวัตรประจำวัน เช่น เริ่มไปโรงเรียน

3. สาเหตุทางสรีรวิทยา

ปัจจัยทางร่างกายที่มีผลต่อระบบย่อยอาหาร ประกอบด้วย

– ความผิดปกติของระบบประสาทในลำไส้

– การทำงานที่ผิดปกติของกล้ามเนื้อลำไส้

– การตอบสนองต่ออาหารบางชนิด เช่น โปรตีนนมวัว แป้งสาลี หรือกลุ่มอาหารที่เด็กมีความเสี่ยงต่อการแพ้หรือแพ้แฝงสูง

4. สาเหตุทางจิตใจ

อารมณ์และสภาพจิตใจมีอิทธิพลต่อระบบขับถ่ายไม่ว่าจะเป็นความเครียด ความวิตกกังวล และการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ 

5. ปัจจัยแวดล้อมและการเลี้ยงดู

การกำหนดเวลาขับถ่ายและวินัยในการเลี้ยงดูมีส่วนสำคัญ เช่น

– การฝึกขับถ่ายที่ไม่เหมาะสม

– การขาดความเป็นส่วนตัวในห้องน้ำ

– ความกดดันจากผู้ปกครอง

การเข้าใจสาเหตุที่แท้จริงของท้องผูกในเด็กจำเป็นต้องมองอย่างองค์รวม ไม่ควรสรุปเพียงสาเหตุเดียว เพราะในความเป็นจริง ปัญหาท้องผูกมักเกิดจากปัจจัยหลายอย่างประกอบกัน ทำให้การแก้ไขจึงต้องอาศัยความเข้าใจ ความอดทน และการดูแลอย่างใกล้ชิดจากทั้งพ่อแม่และแพทย์ เพื่อให้เด็กสามารถกลับมามีระบบขับถ่ายที่ปกติและสุขภาพดีอย่างยั่งยืน

ป้องกันลดอาการลูกท้องผูกอย่างไร

เคล็ดลับง่ายๆ ในการช่วยให้ลูกน้อยขับถ่ายได้อย่างสบาย และป้องกันปัญหาท้องผูก

1.การดูแลด้านโภชนาการสำหรับ ลูกท้องผูก

การรับประทานอาหารเป็นรากฐานสำคัญของการขับถ่ายที่ดี โดยมีแนวทางปฏิบัติดังนี้

– เพิ่มอาหารที่ช่วยระบบย่อยอาหาร

– อาหารที่มีเส้นใยสูง เช่น ผัก ผลไม้สด ธัญพืชไม่ขัดสี แนะนำให้รับประทานใยอาหารเพิ่ม 5 กรัมนับจากอายุ เช่น เด็กอายุ 5 ขวบ ให้กินใยอาหาร 10 กรัม เป็นต้น

– เลือกรับประทานผลไม้สดที่มีน้ำหรือกากใยมาก เช่น แตงโม องุ่น แอปเปิ้ล

– ลดอาหารแปรรูป อาหารทอด และขนมกรุบกริบ

– เทคนิคการรับประทานอาหาร โดยจัดมื้ออาหารให้เป็นเวลา กินอาหารครบ 5 หมู่ และให้เด็กรับประทานอาหารร่วมกับครอบครัว เพื่อสร้างบรรยากาศที่ดี

2.การจัดการน้ำดื่มสำหรับ ลูกท้องผูก

น้ำเป็นปัจจัยสำคัญในการขับถ่ายโดยกระตุ้นให้เด็กดื่มน้ำวันละ 6-8 แก้ว ทำให้การดื่มน้ำเป็นเรื่องสนุก เช่น ใช้แก้วสวยๆ หรือหลอดดูดน่ารักและหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง หากรับประทานอาหารที่มีใยอาหารสูงแต่ดื่มน้ำน้อยอาจจะทำให้อาการท้องผูกในเด็กแย่ลงได้ ดังนั้นการรับประทานอาหารที่มีใยอาหารสูงควรดื่มน้ำให้เพียงพอตลอดทั้งวัน

3.การสร้างนิสัยการขับถ่ายสำหรับ ลูกท้องผูก

การฝึกฝนอย่างถูกวิธีช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานอย่างปกติ

– จัดเวลาประจำในการเข้าห้องน้ำ

– สร้างบรรยากาศผ่อนคลายขณะขับถ่าย และจัดท่าการนั่งให้ถูกต้องเหมาะสมกับการขับถ่าย

– ไม่ตำหนิหรือกดดันเด็ก

– ใช้กระโถนหรือสุขภัณฑ์ที่เหมาะสมกับเด็ก

4.กิจกรรมทางกายสำหรับ ลูกท้องผูก

การเคลื่อนไหวช่วยกระตุ้นระบบย่อยอาหาร

– ส่งเสริมการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

– เล่นกีฬาหรือกิจกรรมนอกบ้าน

– เต้นรำ วิ่งเล่น กระโดด

5.การจัดการความเครียดสำหรับ ลูกท้องผูก

อารมณ์และจิตใจมีผลต่อระบบขับถ่าย

– สร้างความมั่นคงทางอารมณ์

– รับฟังความรู้สึกของเด็ก

– ลดความวิตกกังวล

– สร้างบรรยากาศในครอบครัวที่อบอุ่น

6.การสังเกตและบันทึก การติดตามอย่างใกล้ชิด

– บันทึกพฤติกรรมการขับถ่าย

– สังเกตความถี่และลักษณะของอุจจาระ

– ปรึกษาแพทย์หากพบความผิดปกติ

อาหารสำหรับลูกท้องผูกที่ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

อาหารสำหรับเด็กท้องผูกมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการกระตุ้นระบบการขับถ่าย โดยสามารถแบ่งกลุ่มอาหารที่ช่วยบรรเทาอาการอึยากออกเป็นประเภทต่างๆ ดังนี้

1. กลุ่มผักที่มีใยอาหารสูงสำหรับ ลูกท้องผูก

ผักเหล่านี้จะช่วยกระตุ้นการเคลื่อนไหวของระบบย่อยอาหารและลำไส้

– บร็อกโคลี่ มีใยอาหารสูงและช่วยกระตุ้นการขับถ่าย

– คะน้า เพิ่มกากใยและช่วยระบายอุจจาระ

– ผักโขม มีธาตุเหล็กและใยอาหารสูง

– แครอท บำรุงระบบย่อยอาหารและช่วยการเคลื่อนไหวของลำไส้

2. ผลไม้เพื่อการขับถ่าย ผลไม้ต่อไปนี้มีคุณสมบัติช่วยในการระบาย

– แอปเปิ้ล มีเพกทินช่วยเรื่องการขับถ่าย

– ลูกพรุน ใยอาหารสูงและมีสารช่วยระบาย

– กีวี่ กระตุ้นการเคลื่อนไหวของระบบย่อยอาหาร

– ส้ม มีวิตามินและใยอาหารช่วยขับถ่าย

– มะขาม มีฤทธิ์ระบายอ่อนๆ สามารถผสมน้ำดื่มได้หรือรับประทานปกติแล้วดื่มน้ำตามเยอะๆ

3. ธัญพืชและอาหารเสริมใยอาหารสำหรับ ลูกท้องผูก

อาหารกลุ่มนี้ช่วยเพิ่มกากใยในระบบย่อยอาหาร

– ข้าวโอ๊ต มีใยอาหารสูงและช่วยระบาย

– ข้าวกล้อง กากใยธรรมชาติช่วยการขับถ่าย

– เมล็ดเจีย ดูดซับน้ำในลำไส้และช่วยระบาย

– ถั่วชนิดต่างๆ แหล่งโปรตีนและใยอาหาร

4. อาหารหมักดองเพื่อระบบย่อยสำหรับ ลูกท้องผูก

มีประโยชน์ต่อระบบลำไส้และช่วยขับถ่าย

– โยเกิร์ตไร้ไขมัน โปรไบโอติกช่วยระบบย่อย

– เคฟเฟอร์ บำรุงลำไส้

– คิมจิ จุลินทรีย์ที่ดีต่อระบบย่อย

5. อาหารที่มีความชุ่มชื้น

– แตงโม ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นในลำไส้

– แตงกวา ความชุ่มชื้นช่วยการขับถ่าย

– มะเขือเทศ ความชุ่มชื้นและใยอาหาร

อาหารเสริมสำหรับลูกท้องผูกใช้อย่างไรถึงปลอดภัย

1.หลักการเลือกอาหารเสริม

การเลือกอาหารเสริมสำหรับเด็กที่มีปัญหาอึยากต้องคำนึงถึงความปลอดภัยและความเหมาะสมเป็นหลัก โดยคำนึงถึง

• อายุของเด็กแต่ละช่วงวัยมีความต้องการอาหารเสริมที่แตกต่างกัน

• น้ำหนักและการเจริญเติบโต ต้องเลือกอาหารเสริมที่เหมาะสมกับพัฒนาการ
• สภาพร่างกายและภูมิคุ้มกัน คำนึงถึงความแข็งแรงของระบบย่อยอาหาร

2.ประเภทอาหารเสริมที่แนะนำ

กลุ่มโปรไบโอติกส์

• ช่วยปรับสมดุลระบบย่อยอาหาร
• กระตุ้นการเคลื่อนไหวของลำไส้
• แนะนำให้เลือกสูตรที่เหมาะสำหรับเด็ก

กลุ่มใยอาหารเสริม

• ช่วยเพิ่มกากใยให้ระบบขับถ่าย
• ควรเลือกชนิดที่ละลายน้ำได้ง่าย
• ปรับปริมาณตามอายุและน้ำหนักของเด็ก

3.ข้อควรระวังในการใช้อาหารเสริม

การใช้อาหารเสริมต้องคำนึงถึงความปลอดภัยโดยเริ่มจากปริมาณน้อยๆ สังเกตปฏิกิริยาการตอบสนองของร่างกาย หยุดทันทีหากพบอาการแพ้หรือผิดปกติ ปรึกษาแพทย์หากมีข้อสงสัย

4.เทคนิคการให้อาหารเสริม

• เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและได้มาตรฐาน
• อ่านฉลากและวันหมดอายุอย่างละเอียด
• เก็บรักษาอย่างถูกวิธี
• ผสมกับอาหารหรือเครื่องดื่มที่ลูกชอบ

5.ระยะเวลาและความถี่ ไม่ควรให้ติดต่อกันเป็นเวลานาน อาจจะหยุดพักเป็นระยะ และประเมินผลร่วมกับแพทย์

บทส่งท้าย

การใช้อาหารเสริมสำหรับลูกท้องผูกต้องอาศัยความระมัดระวัง ความเข้าใจ และคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ลูกน้อยมีระบบย่อยอาหารที่ดีและเติบโตอย่างมีคุณภาพ อาหารเสริมไม่สามารถแทนอาหารหลักได้ ควรมุ่งเน้นโภชนาการจากอาหารธรรมชาติเป็นหลัก การแก้ปัญหาท้องผูกที่ดีที่สุดคือการปรับพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิต ความอดทนและความเข้าใจเป็นกุญแจสำคัญ ไม่ควรตำหนิหรือทำให้เด็กรู้สึกผิดซึ่งสามารถส่งผลต่อสภาพจิตใจ เนื่องจากแต่ละคนมีความแตกต่าง การแก้ปัญหาจึงต้องปรับตามความเหมาะสม การดูแลระบบขับถ่ายของเด็กต้องอาศัยความต่อเนื่องและความเอาใจใส่ หากทำอย่างสม่ำเสมอ เชื่อว่าลูกน้อยจะมีระบบขับถ่ายที่ดีและแข็งแรงอย่างแน่นอน

อ้างอิง

1. Constipation in children healthychildren
2. Constipation in children nhs uk
3. Constipation in children mayoclinic

bhaewow (เภว๊าว)

เภสัชกรอิสรีย์นะคะ  จบจากคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาแบ่งปันความรู้ด้านสุขภาพและอาหารเสริม หวังว่าจะมีประโยชน์กับทุกคนนะคะ ติดต่องาน : LINE @Bhaewow
E-mail : bhaewow@gmail.com
ติดตามเราได้ที่ : Youtube Bhaewow

www.bhaewow.com/contact-us